Hướng dẫn tiếp cận: Viêm tiểu phế quản

Để có cái nhìn tổng quát hơn về viêm tiểu phế quản, chúng tôi đưa ra khuyến cáo hướng dẫn tiếp cận bệnh trên thực hành lâm sàng.

Thông thường, chẩn đoán dựa vào lâm sàng lâm sàng: ho, thở nhanh, co rút và thở khò khè là các biểu hiện lâm sàng thường gặp. Các triệu chứng khác bao gồm viêm mũi, sốt, diễn biến lâm sàng không ổn định và ngưng thở. Các nghiên cứu chẩn đoán chủ yếu được dùng để xác nhận ấn tượng lâm sàng hay loại trừ các nguyên nhân khác.

1.Biểu hiện lâm sàng: Viêm tiểu phế quản

Viêm tiểu phế quản chủ yếu là bệnh ở trẻ nhỏ và hiếm gặp ở trẻ em trên 3 tuổi. Bệnh thường xuất hiện sau một vài ngày có các triệu chứng ở đường hô hấp trên như viêm mũi và ho. Sốt là triệu chứng thường gặp, nhưng thường sốt nhẹ hoặc vừa (<40°C).Ho nặng dần và có thể có đờm hoặc như viêm thanh quản Sau đó, trẻ có các triệu chứng của bệnh đường hô hấp dưới, bao gồm co rút, thở khò khè nghe thấy được và hơi thở nặng nhọc. Các dấu hiệu toàn thân có thể xảy ra, như trẻ kích thích mệt mỏi, và ăn uống kém.

Khám lâm sàng thường cho thấy thở nhanh, co rút, thở khò khè, ran ẩm và đôi khi ngực – bụng không phối hợp nhịp nhàng. Không phải tất cả trẻ đều có biểu hiện thở khò khè hoặc có ran ẩm, và một số hướng dẫn lâm sàng không đòi hỏi phải tìm các triệu chứng thực thể này để đưa ra chẩn đoán.

Dấu hiệu điển hình của viêm tiểu phế quản là các kết quả lâm sàng biến động, thường trong thời gian ngắn. Một số trẻ nhỏ bị viêm tiểu phế quản do vi rút hợp bào hô hấp (RSV) có thể bị ngưng thở. Những trẻ nhũ nhi biểu hiện bệnh nặng hơn có thể thiếu ô xy và khó thở

2.Các thăm dò: Viêm tiểu phế quản

Trong hầu hết các trường hợp, chẩn đoán bệnh dựa vào lâm sàng và không cần phải tiến hành các thăm dò chẩn đoán. Đo oxy bão hòa qua da là biện pháp đơn giản, không xâm lấn để đánh giá tình trạng thiếu và sẽ được thực hiện ở bất kỳ trẻ nhỏ nào có các triệu chứng trên mức nhẹ. Ở bệnh nhân nội trú không bị thiếu ô xy, đo bão hòa oxy qua da ngắt quãng không ảnh hưởng đến mức độ tăng dịch vụ chăm sóc hoặc thời gian thở oxy, so với theo dõi đo bão hòa oxy qua da liên tục.

Một nghiên cứu ở trẻ nhũ nhi bị viêm tiểu phế quản cho thấy thấy mục tiêu bão hòa oxy là 90% trở lên là an toàn và có hiệu quả về mặt lâm sàng tương đương với mục tiêu từ 94% trở lên. Vì không có các dấu hiệu đặc trưng bệnh khi chụp X quang ngực, chỉ nên thực hiện nếu có nghi ngờ rõ ràng viêm phổi do vi khuẩn (ví dụ như sốt >40°C và tiếng ran ẩm khu trú) hoặc khi đang cân nhắc các biến chứng khác (ví dụ như tràn khí màng phổi). Có thể thực hiện xét nghiệm vi-rút nhanh để phát hiện RSV và các vi-rút đường hô hấp khác, nhưng không cần để chẩn đoán viêm tiểu phế quản.

Tuy nhiên, có thể sử dụng kết quả để phân nhóm kiểm soát nhiễm vi-rút trong môi trường bệnh viện. Xét nghiệm cũng được khuyến nghị ở trẻ nhỏ đang dùng biện pháp dự phòng bằng palivizumab, có đợt viêm tiểu phế quản ‘xâm nhập’. Nếu phát hiện thấy RSV, cần ngưng palivizumab hàng tháng vì nguy cơ nhiễm RSV thứ phát thấp trong cùng năm đó. Các xét nghiệm khác như công thức máu hoặc các xết nghiệm sinh hóa không cần để chẩn đoán viêm tiểu phế quản, nhưng có thể chỉ định các xét nghiệm này nếu tình trạng lâm sàng của bệnh nhân đủ nặng để bảo đảm đánh giá là phù hợp.

Phản ứng chuỗi polymerase phiên mã ngược (RT-PCR) là xét nghiệm phát hiện axit nucleic của vi-rút rất đặc hiệu và nhạy hơn nhiều so với xét nghiệm hấp thụ miễn dịch gắn enzym (ELISA).

Phép ghi biến đổi thể tích cảm ứng hô hấp là phương pháp không xâm lấn có thể được sử dụng ở trẻ nhỏ để đánh giá chức năng hô hấp mà không cần dùng thuốc an thần. Tuy nhiên, xét nghiệm này và các xét nghiệm chức năng phổi khác ở trẻ nhỏ vẫn chưa được phổ biến rộng rãi.

Bài tiếp: Các dấu hiệu lâm sàng: Viêm tiểu phế quản

Bài trước: Nguyên nhân, cơ chế bệnh sinh, phân loại: Viêm tiểu phế quản

Xem trọn bộ chủ đề: Viêm tiểu phế quản